Có lẽ trong cả một thời gian rất dài, rất nhiều người làm trong lĩnh vực đồ hoạ ở VN suy nghĩ về stock photo là những hình ảnh có sẵn có thể dùng cho các thiết kế, tác phẩm của mình một cách thoải mái. Đây là vấn đề chung của số đông, và do đó việc sử dụng stock photo không cần biết nguồn gốc từ đâu và được phép tác giả trở nên quá phổ biến. Gen muốn viết một ít về định nghĩa Stock photo là gì, và liệu có phải nó thật sự có thể dùng một cách tuỳ tiện hay không.

 

Định nghĩa về Stock Photo

 

Đây là định nghĩa mà mình tình cờ đọc được trong các tạp chí uy tín chuyên ngành về nhiếp ảnh là The Photography, PP Mag.

 

What you have is a "stock photo", meaning that you have already taken the photo; you own the copyright; and the photo is in your stockpile (your storage, inventory) of pictures available to use now.

 

Điều này có nghĩa Stock Photo được hiểu là những hình ảnh do nhiếp ảnh gia tự chụp (ngược với Assignment Photo là những hình ảnh được khách hàng thuê chụp theo yêu cầu) và bản quyền về hình ảnh hoàn toàn thuộc về tác giả của nó. Lý do tại sao có Stock Photo ? Đơn giản vì không phải ai cũng có khả năng thuê photographer chụp riêng cho mình theo yêu cầu, và photographer ngoài việc chụp hình kiếm tiền còn coi đó là một sở thích. Do đó những hình ảnh tự do đó có thể được sử dụng khi cần thiết.

 

Vậy làm thế nào để có thể sử dụng Stock Photo mình cần

Điều quan trọng cần nhớ ở đây là tác quyền của hình ảnh đó hoàn toàn thuộc về  photographer chụp nó. Điều này được công nhận một cách mặc định mà không cần photographer phải làm một giấy tờ bảo hộ, hay chèn vào những dấu hiệu đặc biệt trong tấm hình. 

 

Khác với Assignment Photo, khi chụp theo yêu cầu của khách hàng và nhận thù lao, điều này có thể coi là bán bản quyền tấm hình đó cho khách hàng, Stock photo có thể được photographer phân phối lại theo các thoả thuận với khách hàng, có thể là bán bản quyền vĩnh viễn, bán quyền sử dụng nhưng vẫn giữ quyền sở hữu, hay thậm chí cho sử dụng miễn phí nếu cảm thấy thích. Do đó nếu truy cập vào các trang web về Stock Photo như Gettyimages hay iStockphoto, để sử dụng các hình ảnh đó thường người dùng phải trả phí cho từng tấm ảnh họ cần, khoảng phí này sẽ được trừ một phần phí dịch vụ cho website, phần còn lại sẽ thuộc hoàn toàn về Photographer. Và cũng vì vậy sẽ có nhiều trang web có nhiều lựa chọn như mua như Unique photo với giá rất cao (khi đó sẽ không ai khác có thể sử dụng) hoặc mua quyền sử dụng với giá thấp hơn. 

 

Trên một số trang web khác thì Stock photo được upload miễn phí, cũng như người dùng không cần phải trả phí, ZideanART là một trong số đó. Nhưng điều này không có nghĩa là những tấm hình đó được sử dụng thoải mái, đặc biệt là với mục đích thương mại. Điều đầu tiên cần làm liên hệ trực tiếp với tác giả với yêu cầu sử dụng, cũng như nói rõ về mục đích sử dụng tấm hình đó. Và những hình ảnh đó chỉ có thể sử dụng nếu có sự đồng ý của tác giả, hoặc có ghi rõ trong description khi upload hình.

 

==> Tóm lại, Stock Photo chỉ là để phân biệt với Assignment hay "Work for Hire" photo, và vẫn thuộc bản quyền của photographer chụp ra nó.